Statystyka Ogólna
Pierwsze hovawarty zostały impotowane do Polski z Niemiec (DDR) w roku 1985. Pierwszy miot urodził się w roku 1987 z niemiecko-austryjackiego połączenia.
Do dnia 31.12.2022 urodziło się w Polsce 3094 hovawartów w 416 miotach (jest to dokładna liczba szczeniąt z wydanymi metrykami). Z czego żyjących jest około 2000 lub więcej. Część została sprzedana za granicę. Mieliśmy też do tej pory około 159 importów (nie jest znana rzeczywista ilość importowanych hovów, gdyż nie wszystkie mają złożone w polskim Związku rodowody). Tylko w samym 2001 roku przybyło nam ponad 100 szczeniąt, w 2002 - 108 + importy, w 2003 - 104 + importy, w 2004 - 172 + importy, w 2005 - 259 + importy, w 2006 - 156 + importy, w 2007 - 99 + importy, w 2008 - 190 + importy, w 2009 - 130 + importy, w 2010 - 158 + importy, 2011 - 142 + importy, 2012 - 127 + importy, 2013 - 122 + importy, 2014 - 102 + importy, 2015 - 94 + importy, 2016 - 87 + importy, 2017 - 97 + importy, 2018 - 101 + importy, 2019 - 135 + importy, 2020 - 73 + importy, 2021 - 134 + importy, 2022 - 98 + importy.
W Polsce zarejestrowanych jest ponad 156 hodowli hovawartów (stan na 31.12.2022; hodowle, które miały miot lub miały / mają sukę hodowlaną), z czego aktywnych jest około 35, choć regularne mioty (przynajmniej raz w roku w tej chwili) ma około 15 hodowli, reszta co jakiś czas, miała jeden miot i zakończyła działalność lub dopiero zaczyna.
W tej chwili mamy około 2000 hovawartów, o pochodzeniu nadal głównie czeskim, ale już ze sporą domieszką niemieckiej krwi, dzięki nowym importom i kryciom zagranicznym w ojczyźnie rasy. Do tej pory, czyli w latach 1985-2022 mieliśmy:
- 86 importów z Czech (35 psy i 51 suk),
- 23 importy z Niemiec: 14 z RZV (5 psów i 9 suk), 7 z HZD (2 psy i 5 suki) i 2 z DDR (pies i suka),
- 17 ze Słowacji (7 psów i 10 suk),
- 11 z Węgier (4 psy i 7 suk),
- 9 z Francji (2 psy i 7 suk),
- 3 z Holandii (3 suki),
- 4 z Austrii (2 psy i 2 suki),
- 1 z Anglii (pies),
- 1 z Finlandii (pies),
- 1 ze Szwecji (pies),
- 1 z Norwegii (suka),
- 2 z Włoch (pies i suka).
Do hodowli zostało użytych 56 (18 psów i 38 suk) importów.
Do tej pory było już około 20 miotów hovawartów bez rodowodu, choć takie szczenięta zdarzały się wcześniej (miały widoczne wady i nie otrzymały metryk, choć cały miot był z papierami), nie były jednak używane do planowanej hodowli.
W latach 1988-2022 urodziło się w Polsce 416 miotów hovawartów od 190 suk i 248 reproduktorów. 212 miotów było od zagranicznych samców, 204 mioty urodziły się od reproduktorów mieszkających w Polsce.
Ilość miotów hovawartów przypadająca na dany rok.
Rok |
Ilość miotów |
Ilość szczeniąt |
1988 |
1 |
10 |
1989 |
1 |
5 |
1990 |
1 |
12 |
1991 |
1 |
8 |
1992 |
2 |
18 |
1993 |
0 |
0 |
1994 |
3 |
19 |
1995 |
3 |
17 |
1996 |
4 |
21 |
1997 |
4 |
29 |
1998 |
5 |
35 |
1999 |
7 |
53 |
2000 |
10 |
76 |
2001 |
15 |
103 |
2002 |
13 |
108 |
2003 |
12 |
104 |
2004 |
21 |
172 |
2005 |
33 |
259 |
2006 |
20 |
156 |
2007 |
14 |
99 |
2008 |
25 |
190 |
2009 |
18 |
130 |
2010 |
20 |
158 |
2011 |
17 |
142 |
2012 |
18 |
127 |
2013 |
17 |
122 |
2014 |
14 |
102 |
2015 |
12 |
94 |
2016 |
15 |
87 |
2017 |
13 |
97 |
2018 |
14 |
101 |
2019 |
18 |
135 |
2020 |
11 |
73 |
2021 |
20 |
134 |
2022 |
14 |
98 |
Razem |
416 |
3094 |
Średnia ilość odchowanych szczeniąt w miocie:
- średnia za wszystkie lata : 7,45
- rok 2000 : 7,6
- rok 2001 : 6,87
- rok 2002 : 8,31
- rok 2003 : 8,67
- rok 2004 : 8,19
- rok 2005 : 7,85
- rok 2006 : 7,8
- rok 2007 : 7,07
- rok 2008 : 7,6
- rok 2009 : 7,22
- rok 2010 : 7,9
- rok 2011 : 8,35
- rok 2012 : 7,06
- rok 2013 : 7,18
- rok 2014 : 7,29
- rok 2015 : 7,83
- rok 2016 : 5,8
- rok 2017 : 7,46
- rok 2018 : 7,21
- rok 2019 : 7,5
- rok 2020 : 6,6
- rok 2021 : 6,7
- rok 2022 : 7,0
W roku 2002 urodziło się w Polsce 108 szczeniąt hovawarta w 13 miotach, z czego kolorystycznie :
- 50 czarnych podpalanych (21 samców i 29 suk), co stanowi 46,3 % szczeniąt urodzonych w 2002 r.
- 50 blond (25 samców i 25 suk), co stanowi 46,3 % szczeniąt urodzonych w 2002 r.
- 8 czarnych (5 samców i 3 suki), co stanowi 7,4 % szczeniąt urodzonych w 2002 r.
W roku 2003 urodziło się w Polsce 104 szczeniąt hovawarta w 12 miotach, z czego kolorystycznie :
- 43 czarnych podpalanych (22 samce i 21 suk), co stanowi 41 % szczeniąt urodzonych w 2003 r.
- 44 blond (21 samców i 23 suki), co stanowi 43 % szczeniąt urodzonych w 2003 r.
- 17 czarnych (10 samców i 7 suk), co stanowi 16 % szczeniąt urodzonych w 2003 r.
W roku 2004 urodziło się w Polsce 172 szczeniąt hovawarta w 21 miotach, z czego kolorystycznie:
- 78 czarnych podpalanych (43 samce i 35 suk), co stanowi 45,35 % szczeniąt urodzonych w 2004 r.
- 63 blond (39 samców i 24 suk), co stanowi 36,6 % szczeniąt urodzonych w 2004 r.
- 31 czarnych (20 samców i 11 suk), co stanowi 18,05 % szczeniąt urodzonych w 2004 r.
W roku 2005 urodziło się w Polsce 259 szczeniąt hovawarta w 33 miotach, z czego kolorystycznie:
- 123 czarnych podpalanych (57 samców i 66 suk), co stanowi 47,5 % szczeniąt urodzonych w 2005 r.
- 94 blond (41 samce i 53 suk), co stanowi 36,3 % szczeniąt urodzonych w 2005 r.
- 42 czarnych (13 samców i 29 suk), co stanowi 16,2 % szczeniąt urodzonych w 2005 r.
W roku 2006 urodziło się w Polsce 156 szczeniąt hovawarta w 20 miotach, z czego kolorystycznie:
- 85 czarnych podpalanych (41 samców i 44 suki), co stanowi 54,5 % szczeniąt urodzonych w 2006 r.
- 55 blond (29 samców i 26 suk), co stanowi 35,25 % szczeniąt urodzonych w 2006 r.
- 16 czarnych (9 samców i 7 suk), co stanowi 10,25 % szczeniąt urodzonych w 2006 r.
W roku 2007 urodziło się w Polsce 99 szczeniąt hovawarta w 14 miotach, z czego kolorystycznie:
- 44 czarnych podpalanych (25 samców i 19 suk), co stanowi 44,4 % szczeniąt urodzonych w 2007 r.
- 40 blond (22 samce i 18 suk), co stanowi 40,4 % szczeniąt urodzonych w 2007 r.
- 15 czarnych (9 samców i 6 suk), co stanowi 15,2 % szczeniąt urodzonych w 2007 r.
W roku 2008 urodziło się w Polsce 190 szczeniąt hovawarta w 25 miotach, z czego kolorystycznie:
- 78 czarnych podpalanych (42 samce i 36 suk), co stanowi 40,5 % szczeniąt urodzonych w 2008 r.
- 90 blond (46 samce i 44 suki), co stanowi 47,5 % szczeniąt urodzonych w 2008 r.
- 22 czarnych (10 samców i 12 suk), co stanowi 12 % szczeniąt urodzonych w 2008 r.
W roku 2009 urodziło się w Polsce 130 szczeniąt hovawarta w 18 miotach, z czego kolorystycznie:
- 77 czarnych podpalanych (37 samców i 40 suk), co stanowi 59,2 % szczeniąt urodzonych w 2009 r.
- 41 blond (21 samców i 20 suk), co stanowi 31,5 % szczeniąt urodzonych w 2009 r.
- 12 czarnych (6 samców i 6 suk), co stanowi 9,3 % szczeniąt urodzonych w 2009 r.
W roku 2010 urodziło się w Polsce 158 szczeniąt hovawarta w 20 miotach, z czego kolorystycznie:
- 91 czarnych podpalanych (47 samców i 44 suk), co stanowi 57,6 % szczeniąt urodzonych w 2010 r.
- 54 blond (31 samców i 23 suki), co stanowi 34,2 % szczeniąt urodzonych w 2010 r.
- 13 czarnych (8 samców i 5 suk), co stanowi 8,2 % szczeniąt urodzonych w 2010 r.
W roku 2011 urodziły się w Polsce 142 szczenięta hovawarta w 17 miotach, z czego kolorystycznie:
- 70 czarnych podpalanych (36 samców i 34 suki), co stanowi 49,3 % szczeniąt urodzonych w 2011 r.
- 49 blond (24 samce i 25 suk), co stanowi 34,5 % szczeniąt urodzonych w 2011 r.
- 23 czarnych (8 samców i 15 suk), co stanowi 16,2 % szczeniąt urodzonych w 2011 r.
W roku 2012 urodziło się w Polsce 127 szczeniąt hovawarta w 18 miotach, z czego kolorystycznie:
- 63 czarnych podpalanych (35 samców i 28 suk), co stanowi 49,6 % szczeniąt urodzonych w 2012 r.
- 51 blond (23 samce i 28 suk), co stanowi 40,15 % szczeniąt urodzonych w 2012 r.
- 13 czarnych (8 samców i 5 suk), co stanowi 10,25 % szczeniąt urodzonych w 2012 r.
W roku 2013 urodziło się w Polsce 122 szczeniąt hovawarta w 17 miotach, z czego kolorystycznie:
- 86 czarnych podpalanych (41 samców i 45 suk), co stanowi 70,5 % szczeniąt urodzonych w 2013 r.
- 31 blond (13 samców i 18 suk), co stanowi 25,4 % szczeniąt urodzonych w 2013 r.
- 5 czarnych (3 samce i 2 suki), co stanowi 4,1 % szczeniąt urodzonych w 2013 r.
W roku 2014 urodziło się w Polsce 102 szczeniąt hovawarta w 14 miotach, z czego kolorystycznie:
- 61 czarnych podpalanych (30 samców i 31 suk), co stanowi 59,8 % szczeniąt urodzonych w 2014 r.
- 34 blond (19 samców i 15 suk), co stanowi 33,3 % szczeniąt urodzonych w 2014 r.
- 7 czarnych (3 samce i 4 suki), co stanowi 6,9 % szczeniąt urodzonych w 2014 r.
W roku 2015 urodziło się w Polsce 94 szczeniąt hovawarta w 12 miotach, z czego kolorystycznie:
- 54 czarnych podpalanych (28 samców i 26 suk), co stanowi 57,4 % szczeniąt urodzonych w 2015 r.
- 33 blond (19 samców i 14 suk), co stanowi 35,1 % szczeniąt urodzonych w 2015 r.
- 7 czarnych (4 samce i 3 suki), co stanowi 7,5 % szczeniąt urodzonych w 2015 r.
W roku 2016 urodziło się w Polsce 87 szczeniąt hovawarta w 15 miotach, z czego kolorystycznie:
- 44 czarnych podpalanych (23 samców i 21 suk), co stanowi 50,6 % szczeniąt urodzonych w 2016 r.
- 19 blond (12 samców i 7 suk), co stanowi 21,8 % szczeniąt urodzonych w 2016 r.
- 24 czarnych (13 samców i 11 suk), co stanowi 27,6 % szczeniąt urodzonych w 2016 r.
W roku 2017 urodziło się w Polsce 97 szczeniąt hovawarta w 13 miotach, z czego kolorystycznie:
- 50 czarnych podpalanych (21 samców i 29 suk), co stanowi 51,5 % szczeniąt urodzonych w 2017 r.
- 38 blond (16 samców i 22 suk), co stanowi 39,2 % szczeniąt urodzonych w 2017 r.
- 9 czarnych (6 samców i 3 suki), co stanowi 9,3 % szczeniąt urodzonych w 2017 r.
W roku 2018 urodziło się w Polsce 101 szczeniąt hovawarta w 14 miotach, z czego kolorystycznie:
- 55 czarnych podpalanych (26 samców i 29 suk), co stanowi 54,5 % szczeniąt urodzonych w 2018 r.
- 31 blond (17 samców i 14 suk), co stanowi 30,7 % szczeniąt urodzonych w 2018 r.
- 15 czarnych (7 samców i 8 suk), co stanowi 14,8 % szczeniąt urodzonych w 2018 r.
W roku 2019 urodziło się w Polsce 135 szczeniąt hovawarta w 18 miotach, z czego kolorystycznie:
- 79 czarnych podpalanych (42 samców i 37 suk), co stanowi 58,5 % szczeniąt urodzonych w 2019 r.
- 31 blond (16 samców i 15 suk), co stanowi 23 % szczeniąt urodzonych w 2019 r.
- 25 czarnych (17 samców i 8 suk), co stanowi 18,5 % szczeniąt urodzonych w 2019 r.
W roku 2020 urodziło się w Polsce 73 szczeniąt hovawarta w 11 miotach, z czego kolorystycznie:
- 36 czarnych podpalanych (19 samców i 17 suk), co stanowi 49,3 % szczeniąt urodzonych w 2020 r.
- 24 blond (12 samców i 12 suk), co stanowi 32,9 % szczeniąt urodzonych w 2020 r.
- 13 czarnych (5 samców i 8 suk), co stanowi 17,8 % szczeniąt urodzonych w 2020 r.
W roku 2021 urodziło się w Polsce 134 szczeniąt hovawarta w 20 miotach, z czego kolorystycznie:
- 82 czarnych podpalanych (47 samców i 35 suk), co stanowi 61,2 % szczeniąt urodzonych w 2021 r.
- 29 blond (14 samców i 15 suk), co stanowi 21,6 % szczeniąt urodzonych w 2021 r.
- 23 czarnych (10 samców i 13 suk), co stanowi 17,2 % szczeniąt urodzonych w 2021 r.
W roku 2022 urodziło się w Polsce 98 szczeniąt hovawarta w 14 miotach, z czego kolorystycznie:
- 47 czarnych podpalanych (17 samców i 30 suk), co stanowi 48 % szczeniąt urodzonych w 2022 r.
- 34 blond (16 samców i 18 suk), co stanowi 34,7 % szczeniąt urodzonych w 2022 r.
- 17 czarnych (8 samców i 9 suk), co stanowi 17,3 % szczeniąt urodzonych w 2022 r.
Zgodnie z wytycznymi Międzynarodowej Federacji Hovawartów IHF mamy mocno niepokojącą nierówność w kolorach. Wytyczne IHF podają, że pożądany układ procentowy kolorów w populacji powinien wynosić : 30 % blond, 60 % czarne podpalane i 10 % czarne.
Rok 2004 to pierwszy rok, w którym urodziło się mniej szczeniąt blond niż ciemnych, zwłaszcza czarnych podplanych. Jednak nadal odsetek blond szczeniąt jest zbyt duży. Rok 2009 to pierwszy rok, w którym polskie szczenięta mają właściwy odsetek procentowy umaszczenia (szczególnie dzięki homozygotycznym rodzicom i kryciom ciemny na ciemny)! W roku 2016 pierwszy raz w historii urodziło się więcej szczeniąt czarnych niż blond!
Ogólny odsetek hovawartów w Polsce pod względem koloru na koniec roku 2022:
50,35 % czarne podpalane, 36,8 % stanowią hovawarty blond i 12,85 % czarne. Czyli dokładnie na odwrót, tylko czarne umaszczenie, wprowadzone w Polsce dopiero w 2000 roku, ma prawidłowy procent. Tak duża liczba blond hovawartów jest bardzo niebezpieczna, gdyż blond hovawarty są zawsze homozygotyczne. Odsetek procentowy jest tak duży ze względu na popularność tego koloru w przeszłości. Mamy nadzieję, że się to wkrótce zmieni i że nie będziemy mieć już więcej tak dużej ilości miotów tylko blond (z kojarzeń obojga rodziców umaszczenia blond).
Poniżej kilka danych odzwierciedlających problem kolorystyczny:
Do dnia 31.12.2022 w Polsce urodziło się 416 miotów hovawartów w 125 hodowlach od 190 suk i 248 reproduktorów.
Umaszczenia użytych do tej pory suk hodowlanych:
- 78 blond (co stanowi 41 % wszystkich suk) urodziło 173 mioty (co stanowi 41,6 % wszystkich miotów),
- 87 czarnych podpalanych (co stanowi 45,8 % wszystkich suk) urodziło 184 miotów (co stanowi 44,2 % wszystkich miotów),
- 25 czarnych (co stanowi 13,2 % wszystkich suk) urodziło 59 miotów (co stanowi 14,2 % wszystkich miotów).
Umaszczenia użytych do tej pory reproduktorów:
- 62 blond (co stanowi 25 % wszystkich reproduktorów) dało 104 mioty (co stanowi 25 % wszystkich miotów),
- 151 czarnych podpalanych (co stanowi 60,9 % wszystkich reproduktorów) dało 259 miotów (co stanowi 62,25 % wszystkich miotów),
- 35 czarnych (co stanowi 14,1 % wszystkich reproduktorów) dało 53 mioty (co stanowi 12,75 % wszystkich miotów).
416 miotów, stosunek kolorystyczny rodziców:
- 16 miotów z kojarzenia blond x blond,
- 63 mioty z kojarzenia blond x czarny podpalany,
- 25 miotów z kojarzenia blond x czarny,
- 94 miotów z kojarzenia czarny podpalany x czarny podpalany,
- 134 miotów z kojarzenia czarny podpalany x blond,
- 31 mioty z kojarzenia czarny podpalany x czarny,
- 3 mioty z kojarzenia czarny x czarny,
- 23 miotów z kojarzenia czarny x blond,
- 27 mioty z kojarzenia czarny x czarny podpalany.
Z tego wynika, że aż 261 miotów (to jest aż 62,7 %) z 416 było z kojarzenia przynajmniej jednego rodzica o umaszczeniu blond! Czyli miotów bez choćby jednego rodzica o blond umaszczeniu było tylko 155. Inne dane to: 349 miotów było z kojarzenia przynajmniej jednego rodzica o umaszczeniu czarnym podpalanym i 109 z kojarzenia przynajmniej jednego rodzica o umaszczeniu czarnym.
Ponadto mieliśmy tylko 102 miotów (to jest tylko 24,5 %) bez szczeniąt o umaszczeniu blond (przede wszystkim ze względu na homozygotyczność jednego z ciemnych rodziców), 45 miotów bez szczeniąt o umaszczeniu czarnym podpalanym i 296 miotów bez szczeniąt czarnych.
Przybliżona ilość hodowlanych suk (do 8 roku życia włącznie, wolne od dysplazji, zdane testy psychiczne) pod względem koloru (stan na 31.12.2022):
- 12 suk blond,
- 22 czarnych podpalanych,
- 7 czarnych.
Od roku 2005 stosunek kolorystyczny suk hodowlanych powoli się poprawił. Jednak nadal widać znaczącą przewagę suk hodowlanych i często używanych w hodowli umaszczenia jasnego.
Świadomi hodowcy powinni więc w tym celu, kryć suki blond jak najczęściej psami ciemnymi (czarnymi lub czarnymi podpalanymi) homozygotycznymi, żeby przybywało jak najwięcej szczeniat ciemnych, zwłaszcza czarnych podpalanych, przez co zachwiany stosunek procentowy umaszczenia polskich hovawartów powoli się wyrówna.